Klassieke criminaliteit daalt door corona, informaticacriminaliteit neemt toe

Het afgelopen jaar kende de klassieke criminaliteit een sterke daling als gevolg van de coronacrisis. Informaticacriminaliteit stijgt echter, net als de inbreuken op de volksgezondheid door de handhaving van de coronarichtlijnen. Voor het eerst worden de Gentse criminaliteitscijfers op het open dataportaal van de Stad Gent gepubliceerd. Zo zijn ze raadpleegbaar voor alle burgers.

Corona of niet, de interpretatie van de cijfers moet zoals steeds met de nodige omzichtigheid gebeuren. De cijfers zijn een weergave van vastgestelde en geregistreerde feiten, factoren zoals aangiftebereidheid, de keuze van prioritaire fenomenen door de politie en de wijze van registratie spelen daarin een belangrijke rol. De cijfers die we gebruiken zijn alle feiten met Gent als pleegplaats, aangeleverd op basis van  het federale rapportagesysteem en met als meetmoment eind januari 2021 voor de feiten die plaatsvonden in 2020.

Alle cijfers zijn voortaan beschikbaar op het open dataplatform van Stad Gent ‘Gent in cijfers.’ Voor het eerst kan de burger daar alle criminaliteitscijfers raadplegen, voor sommige fenomenen zelfs per wijk. De cijfers voor 2020 zullen publiek toegankelijk zijn vanaf maandag 22 maart 2021 om 19 uur.

Wanneer we het totaalcijfer bekijken stellen we vast dat de geregistreerde criminaliteit in Gent het afgelopen jaar gestegen is, van 32.862 naar 34.184 feiten – dat is een stijging van 1.322 feiten of 4%. Als we echter de 8.463 corona gerelateerde inbreuken niet meerekenen, krijgen we een sterke daling van 32.862 naar 25.721 feiten – een daling van 7.141 feiten of 22%.

In 2020 namen de corona-inbreuken één vierde van de geregistreerde criminaliteit voor hun rekening.

De meeste corona gerelateerde overtredingen kunnen ondergebracht worden in vier grote categorieën:

• inbreuken op het samenscholingsverbod;

• inbreuken op het verplaatsingsverbod;

• niet naleven van de regels van social distancing;

• niet naleven van de mondmaskerplicht.

De registraties van de corona-inbreuken kenden een eerste piek in april en een tweede in november, niet toevallig wanneer de opgelegde maatregelen net een verstrenging kenden. Onder de overtreders van de coronamaatregelen vinden we vooral de leeftijdsgroep van 20 tot 30 jaar.

De coronacrisis had ook een duidelijke impact op de criminaliteitsvormen. De zogenaamde ‘klassieke’ criminaliteit – zoals woninginbraken, diefstallen en slagen en verwondingen – kende in het coronajaar 2020 een daling. Dat heeft alles te maken met het feit dat de mensen meer thuis waren en dat het publieke leven zo goed als stilgevallen was. De 2.0-misdrijven, zoals informaticacriminaliteit en oplichting via internet, kenden dan weer een stijging. Door de coronacrisis moesten ook de criminelen in hun kot blijven dus gingen die op zoek naar manieren om van thuis uit, vanachter hun computerscherm, hun slag te slaan.

Het aantal woninginbraken daalde van 1.210 in 2019 naar 832 feiten in 2020 – dat is een sterke daling van 31% (bijna 1/3 dus). Zowel de pogingen als de voltrokken feiten daalden en dat heeft alles te maken met de coronacrisis. De lockdowns, de nachtklok en het telewerk zorgden ervoor dat de mensen veel vaker thuis waren en dat de inbrekers minder gelegenheid hadden. Door het lager aantal woninginbraken is het aantal gevatte daders en opgehelderde feiten ook lager. In 2020 werden 68 daders gevat en 62 feiten opgehelderd. In 2019 werden 111 daders gevat en 125 feiten opgehelderd.

Het Bureau Politionele Misdrijfpreventie (BPM) verstrekte in 2020 459 preventieadviezen aan bewoners van particuliere woningen (waarvan 293 tijdens hercosi’s = ‘hercontactname met slachtoffer van inbraak’) en 16 aan eigenaars van andere gebouwen. Daarnaast voerden de collega’s van het BPM ook 1.184 speed-DPA’s uit. 

De coronacrisis zorgde ervoor dat er in 2020 een pak minder verplaatsingen waren en dat uitte zich ook in minder geparkeerde auto’s, fietsen en bromfietsen in het straatbeeld. Het zal dan ook niet verwonderen dat er het afgelopen jaar ook minder auto’s, fietsen en bromfietsen gestolen werden. Het aantal autodiefstallen daalde van 122 feiten in 2019 naar 74 in 2020 – een daling van 48 feiten of 39%. De meest voorkomende automerken die gestolen werden waren opnieuw Mercedes, Volkswagen, Peugeot, BMW en Ford.

Er werden ook opmerkelijk minder fietsdiefstallen geregistreerd. In 2019 noteerden we 2.584 feiten, in 2020 waren er dat 1.890 – goed voor een daling van 694 feiten of 27%. Fietsdiefstal is en blijft echter een belangrijke prioriteit voor de Gentse politie. In 2020 werden 129 fietsdiefstallen opgehelderd en 125 fietsdieven gevat. Dankzij de nauwe samenwerking met De Fietsambassade konden in 2020 371 eigenaars aangeschreven worden met het goede nieuws dat hun verloren fiets terecht was en kon opgehaald worden. Op basis van analyses van de aangiftes en van de foto’s in het Facebook-album ‘Fiets zoekt eigenaar’ konden we 73 fietsen, die bij gerechtelijke acties en huiszoekingen aangetroffen en in beslag genomen werden, terug bezorgen aan hun rechtmatige eigenaar.

Ook het aantal autokraken kende in het coronajaar 2020 een daling: van 1.195 feiten in 2019 naar 920 in 2020 – dat is een daling van 275 feiten (of 23%). De meest voorkomende voorwerpen die uit auto’s gestolen werden waren geld, officiële documenten (zoals rijbewijs, identiteitskaart, boorddocument) en computer en toebehoren.

Alle vormen van diefstal op straat of in het openbaar kenden een daling in 2020. Zakkenrollerij daalde van 994 feiten in 2019 naar 419 in 2020 – dat is een daling van 575 feiten of maar liefst 58%. Het aantal grijpdiefstallen daalde van 159 in 2019 naar 92 feiten in 2020 – een daling van 67 feiten of 42%. In 2020 werden er ook beduidend minder diefstallen met geweld (met en zonder wapen) geregistreerd. De diefstallen met geweld zonder wapen daalden van 428 feiten in 2019 naar 277 in 2020 – dat is een daling van 151 feiten of 35%. Bij de gewapende diefstallen noteerden we een daling van 35 feiten of 45%: van 77 feiten in 2019 naar 42 in 2020.

Deze dalende trend kan zeker voor een deel verklaard worden door de coronapandemie en de daarbij horende maatregelen waardoor het openbare leven zo goed als stilviel. Dat alles zorgde ervoor dat er zich minder gelegenheden en doelwitten aanboden én dat de potentiële daders minder ongezien hun gang konden gaan. Ook het aantal winkeldiefstallen daalde van 1.427 feiten in 2019 naar 1.244 in 2020 – een daling van 183 feiten of 13%. Uiteraard is deze dalende trend vooral merkbaar in de periodes dat de niet-essentiële winkels omwille van de coronacrisis gesloten moesten blijven, namelijk van half maart tot half mei en in de maand november.

De feiten van bedrog namen de laatste jaren toe en dat was ondanks de bijzondere omstandigheden in 2020 ook het geval. In 2019 registreerden we 1.889 feiten, in 2020 noteerden we 1.966 feiten van bedrog. Dat is voor het afgelopen jaar een lichte stijging van 77 feiten of 4%. De meeste bedrogfeiten vallen onder de noemer ‘oplichting’. De oplichtingsfeiten volgden dezelfde stijgende trend: van 1.141 feiten in 2019 naar 1.410 in 2020 of een stijging van 269 feiten of 24%.  

Waar de ‘klassieke’ criminaliteit in het bijzondere coronajaar 2020 een daling vertoonde, kenden de 2.0-misdrijven – zoals informaticacriminaliteit en oplichting via internet – een forse stijging. Door de coronacrisis moesten ook de criminelen in hun kot blijven dus gingen die op zoek naar manieren om van thuis uit, vanachter hun computerscherm, hun slag te slaan.

De criminaliteit met een ICT- of online element is dan ook gestegen: van 1.672 feiten in 2019 naar 2.354 in 2020 – een sterke stijging van 682 feiten of 41%. Vooral bedrog, oplichting en fraude door middel van informatica of het internet maken hier een essentieel onderdeel van uit.

In 2019 registreerden we 572 zedenfeiten, in 2020 waren er dat 447 – een daling van 125 feiten of 22%. Vooral het aantal geregistreerde verkrachtingen daalde – van 177 feiten in 2019 naar 117 in 2020.

Ook al stellen we een daling vast, omwille van de grote emotionele impact op de slachtoffers blijven we hard inzetten op zedenfeiten. Daarom was de oprichting van het Zorgcentrum na Seksueel Geweld binnen het UZ Gent een goede zaak en kunnen we de uitrol van deze aanpak voor de hele provincie alleen maar toejuichen. Momenteel zijn er voor het ZSG Gent 45 zedeninspecteurs. De komende maanden worden er bijkomende zedeninspecteurs van andere zones aangeworven en ingezet in het ZSG Gent.

In 2020 werden in het ZSG Gent 152 zedenfeiten geregistreerd door onze zedeninspecteurs. 59 feiten vonden in Gent plaats en werden dan ook door onze zone verder opgevolgd.  

Het aantal feiten van slagen en verwondingen daalde in 2020 van 2.185 naar 1.678 – een daling van 507 feiten of 23%. Zowel het intrafamiliaal geweld als het geweld op openbare plaatsen kenden een dalende trend. Dat het geweld op openbare plaatsen daalde is uiteraard niet verwonderlijk in een jaar dat gedomineerd werd door een pandemie en de daarmee gepaard gaande lockdowns, verplaatsingsverboden, samenscholingsverboden, gesloten horeca, ... Het openbare leven viel zo goed als stil waardoor er ook minder aanleiding was tot agressie en geweld.

In 2020 kende het intrafamiliaal geweld een lichte daling – van 1.179 feiten naar 1.159. Deze daling was vooral vast te stellen bij geweld binnen het koppel – van 924 feiten naar 884, een daling van 40 feiten of 4%. Fysiek, seksueel en economisch geweld binnen het koppel kende een daling. Psychisch geweld binnen het koppel nam dan weer toe – van 322 feiten in 2019 naar 365 in 2020, een stijging van 43 feiten of 13%. Het geweld tegen afstammelingen (kinderen en kleinkinderen) nam toe van 98 naar 107 feiten – dat is een stijging van 9 feiten of 9%. Ook het geweld tegen andere leden van de familie nam toe van 157 naar 168, een stijging van 11 feiten of 7%.

Het gaat hier om het aantal geregistreerde feiten– feiten waarvan aangifte is gedaan. Deze dalende trend bij intrafamiliaal geweld lijkt misschien haaks te staan op de signalen van het afgelopen jaar die aangaven dat de problematiek, door de coronacrisis en de lockdowns, sterk toegenomen was. Die signalen komen echter vooral uit de hoek van meldpunten en chatlijnen, waar slachtoffers het ‘makkelijker’ vinden om dergelijke feiten te melden of aan te kaarten. Bovendien kwamen deze kanalen naar aanleiding van de coronacrisis meer onder de aandacht waardoor burgers ook vlotter de weg vonden naar deze meldpunten en chatlijnen.

Ook het geweld tegen beroepen van algemeen belang kende een dalende trend – van 111 feiten in 2019 naar 82 in 2020, een daling van 29 feiten of 26%. Jammer genoeg was er wel een stijging van het geweld tegen medisch personeel en dit uitgerekend in een jaar waar het zorgpersoneel een cruciale rol speelde.

In 2020 registreerden we een pak minder drugs gerelateerde feiten: van 3.996 in 2019 naar 3.110 in 2020 – dat is een daling van 886 feiten of 22%. Voor bezit stellen we de sterkste daling vast, van 3.450 naar 2.625 – een daling van 825 feiten of 24%. Maar de daling wordt ook gezien bij de handel, het gebruik, de in- en uitvoer en de fabricatie.

GAS-registraties gebeuren niet alleen door de politie maar ook door de Gemeenschapswacht en controleurs Milieutoezicht van de Stad Gent. De cijfers die hier opgenomen zijn, omvatten enkel de politionele vaststellingen van niet-verkeersfeiten. In 2020 daalden deze GAS-registraties van 4.015 feiten naar 3.279 – goed voor een daling van 736 feiten of 18%. Ook hier heeft de coronacrisis duidelijk een rol gespeeld.

Het aantal registraties van wildplassen kende in 2020 een spectaculaire daling van 1.562 naar 347 – een daling van 1.215 feiten of maar liefst 78%. Uiteraard heeft dit vooral, zo niet alles, te maken met het feit dat de Gentse Feesten en vele andere evenementen op het openbaar domein geannuleerd werden.

Ook de inbreuken op het glasverbod in de Overpoortomgeving kenden dezelfde dalende trend. Doordat de uitgaansbuurt voor een groot deel van het jaar op slot ging daalden ook de GAS-registraties voor het glasverbod van 153 in 2019 naar 47 in 2020 – een daling van 106 feiten of 69%.

Om een volledig beeld te geven van sluikstorten en nachtlawaai tellen we zowel de pv’s als de GAS-registraties van deze feiten mee.

Het aantal registraties voor sluikstorten / afval / zwerfvuil, gepleegd door particulieren en beroepspersonen, daalde van 900 feiten in 2019 naar 578 in 2020 – een daling van 322 feiten of 36%.

Het Overlastteam kon in 2020 243 sluikstorters identificeren, in 2019 waren er dat 382. 230 daders konden geïdentificeerd worden na het doorzoeken van het sluikstort, samen met partner Ivago. 10 daders werden herkend tijdens cameraobservaties. 3 daders werden op heterdaad betrapt tijdens anonieme observatie-acties zonder camera.

Het aantal registraties van nachtlawaai bleef min of meer gelijk. In 2019 registreerden we 742 feiten, in 2020 750. Deze status quo lijkt misschien vreemd als we denken aan de gesloten horeca en de annulering van quasi alle evenementen. Maar net daarom gingen burgers op zoek naar andere uitlaatkleppen zoals illegale fuiven en kotfeestjes, soms met nachtlawaai tot gevolg.

Bij de GAS-registraties is het lachgas een nieuwkomer – het is pas vanaf 2020 dat oneigenlijk gebruik / bezit / handel ervan als GAS-inbreuk wordt geregistreerd. Lachgas wordt steeds vaker aangetroffen, vooral op locaties waar jongeren samenkomen om te ‘chillen’. Op de vele lockdownfeestjes die moesten worden stilgelegd, werd dan ook regelmatig lachgas gevonden. In 2020 werden 84 inbreuken op lachgas geregistreerd. 

Elk verkeersongeval is er één te veel – daarom blijven Politie Gent en de Stad Gent maximaal inzetten op verkeersveiligheid. Zelfs in 2020, waar heel veel capaciteit werd ingezet voor de handhaving van de coronamaatregelen, leverde het politiekorps toch grote inspanningen op het vlak van verkeersacties en -controles. De politie richtte zich inzake snelheid vooral op ‘ongevalsgevoelige’ locaties, de zone 30 in schoolomgevingen en de zogenaamde ‘klachtlocaties’. Anderzijds heeft de politie opnieuw veel aandacht besteed aan het verhogen van de pakkans inzake alcohol / drugs in het verkeer en andere verkeersinbreuken.

In 2020 werden 80.959 snelheidsovertredingen geregistreerd. Meer dan de helft van de snelheidsovertredingen werd vastgesteld door bemande camera’s (NK7) – goed voor 53.948 registraties. Dat is niet zo verwonderlijk als je weet dat er in 2020 744 flitscontroles met de NK7 plaatsvonden – dat is gemiddeld twee flitsbeurten per dag. De onbemande camera’s stelden in 2020 27.011 overtredingen vast – daarvan werden 8.863 snelheidsinbreuken of 33% geregistreerd door onze mobiele ‘superflitspaal’, de Lidar.

Als je een globaal overzicht neemt van het aantal controles, passages en overtredingen kan je vaststellen dat de overtredingsgraad inzake snelheid over de hele lijn een dalende tendens kent. Voor de bemande camera’s is de overtredingsgraad gedaald van 14,14% naar 11,15%. Voor de Lidar is de overtredingsgraad gedaald van 1,58% naar 0,89%. Voor de vaste onbemande camera’s, waar de overtredingsgraad sowieso al laag is, daalt het coëfficiënt van 0,25% naar 0,23%. Kortom, er worden effectief minder snelheidsovertredingen vastgesteld.

In 2020 waren er beduidend minder registraties van feiten van rijden onder invloed van alcohol: van 1.616 vaststellingen naar 544 – dat is een daling van 1.072 feiten of 66%. Deze opmerkelijke daling kan echter bijna volledig verklaard worden door het feit dat tijdens de coronacrisis het sampling systeem niet systematisch kan worden toegepast omwille van de hygiëne- en veiligheidsmaatregelen. Dat betekent dat iedere bestuurder meteen een alcoholtest moet afleggen. Dat is veel arbeidsintensiever, bovendien moet het blaastoestel na elke test ontsmet worden en zo kunnen er dus tijdens een alcoholcontrole minder bestuurders gecontroleerd worden.

Er werden ook minder inbreuken tegen drugs in het verkeer vastgesteld maar die daling is veel minder uitgesproken: van 467 feiten naar 433, dat is een lichte daling van 34 feiten of 7%. Dat deze feiten slechts licht gedaald zijn heeft alles te maken met de nieuwe drugdetectiemiddelen die gebruiksvriendelijk en efficiënter zijn.

Ook het aantal parkeerovertredingen kende een sterke daling: van 29.268 feiten naar 20.363 – een daling van 8.905 feiten of 30%. Ook hier speelde de coronacrisis een bepalende factor: met o.a. de lockdowns, het verplichte telewerken en de sluiting van de horeca nam de parkeerdruk en dus ook de parkeeroverlast in Gent duidelijk af.

De inbreuken inzake boorddocumenten nemen af maar toch registreerden we meer bestuurders die niet in regel waren met het rijbewijs. In 2020 registreerden we 1.581 inbreuken – dat waren er 1.426 in 2019.

Het aantal vaststellingen van het niet dragen van de gordel (of vastklikken van het kinderzitje) kende een status quo: van 1.870 inbreuken in 2019 naar 1.897 in 2020.

Het aantal vaststellingen van gsm-en achter het stuur daalde van 2.349 feiten in 2019  naar 2.042 in 2020. Aangezien gsm-gebruik achter het stuur het risico op ongeval met een veelvoud doet toenemen, blijft dit cijfer ons – ondanks de dalende trend – zorgen baren.

Het aantal geregistreerde verkeersongevallen met lichamelijk letsel kende de laatste jaren een stelselmatige daling. Dat was ook in 2020 het geval, maar door de coronacrisis en de impact daarvan op de verkeersdensiteit, was die daling nog meer uitgesproken. In 2019 noteerden we 1.221 ongevallen met gewonden, in 2020 915 – dat is een daling van 306 feiten of 25%.

In 2020 vielen 8 verkeersdoden. Onder de slachtoffers drie fietsers, één bromfietser, één voetganger, één autobestuurder en twee inzittenden.

72 verkeersslachtoffers werden zwaargewond, waarvan 39 fietsers. Daarnaast werden ook 15 voetgangers en 7 autobestuurders of –passagiers zwaargewond. Ook onder de lichtgewonden vinden we vooral fietsers: 437 op een totaal van 959. Daarnaast werden 105 voetgangers, 213 autobestuurders of –passagiers  en 160 motor- of bromfietsers lichtgewond.

Ook in het tijdstip van de verkeersongevallen is een duidelijke tendens te onderscheiden. De meeste ongevallen gebeuren op maandag en vrijdag tussen 10 en 20 uur. Daarnaast valt ook op dat er in 9% van de ongevallen met lichamelijk letsel één of meerdere betrokkenen onder invloed van alcohol was. Bij 17% van de ongevallen met gewonden werd vluchtmisdrijf gepleegd.

Contact

• Matto Langeraert, woordvoerder Politiezone Gent, tel. 09 266 66 33, e-mail Matto.Langeraert@police.belgium.eu
• Thomas Dierckens, woordvoerder burgemeester De Clercq, tel. 0477 38 29 37, e-mail thomas.dierckens@stad.gent

Bevoegd