‘SLIM-nota’ Stad Gent: fors investeren in positief en veilig samenleven, bewoners altijd centraal

De Gentse ‘SLIM-nota’ (‘SamenLeven is Mensenwerk’) is klaar. Hij omvat twee speerpunten: het stimuleren van positief samenleven en een gerichte en daadkrachtige aanpak van samenlevings- en veiligheidsproblemen. Daarbij komen de bewoners altijd op de eerste plaats. De Stad Gent en de Lokale Politie investeren daarom fors in extra personeel om nog meer in de wijken aanwezig te zijn. Het gaat onder andere om sociaal regisseurs (nieuw), extra buurtstewards, straathoekwerkers en brugfiguren (onderwijs) en 30 politie-inspecteurs. Het college van burgemeester en schepenen keurde de nota goed op donderdag 1 juni 2017. Burgemeester Daniel Termont legt hem nu ter goedkeuring voor aan de gemeenteraad op maandag 26 juni 2017.

Het toegenomen belang van steden zorgde de laatste jaren voor een losbarsting van positieve energie, creativiteit en kansen op de meest diverse vlakken. Ook in Gent (dat al onafgebroken groeit sinds 1998) was/is dat zo. Maar dat schept ook nieuwe uitdagingen: Hoe omgaan met een alsmaar toenemende complexiteit en polarisering? Hoe omgaan met aanwijsbare neveneffecten van de nieuwe samenleving? Hoe omgaan met zorgwekkende fenomenen en problemen, die het samenleven onder druk zetten?

De Stad Gent anticipeerde eerder al op die toenemende complexiteit door de inzet van tal van sociaaleconomische, culturele en stedenbouwkundige impulsen en investeringen in onder andere kinderopvang, onderwijs, en jeugdinfrastructuur. Tegelijk werd veel expertise en ervaring opgebouwd in de aanpak van maatschappelijke overlast en het behoud van de leefbaarheid in de wijken en het centrum.

De afbouw van de maatschappelijke dienstverlening en zorg door andere overheden legt echter een hypotheek op de laagdrempeligheid en toegankelijkheid van de dienstverlening. De dreiging van radicalisme en terrorisme heeft bovendien een belangrijke impact op de werking van Politie Gent, die zwaar moet inzetten op de beveiliging van openbare gebouwen en evenementen. Daardoor staat het beproefde Gentse model van een nabije politie onder druk.

Het Gentse stadsbestuur vond het daarom tijd om nog een tandje bij te steken en stelde de zogenaamde ‘SLIM-nota’ op. 

De Stad wil voeling houden met, en ondersteuning bieden aan alle doelgroepen en gemeenschappen, met bijzondere aandacht voor de meest kwetsbare. Ze investeert verder in fijnmazige netwerken van dienstverlening, crèches, scholen, enzovoort. Daarnaast hanteert ze inderdaad een gerichte en daadkrachtige aanpak van samenlevings- en veiligheidsproblemen, met bijzondere aandacht voor overlastfenomenen, polarisering en radicalisering. Zo bouwt ze verder aan haar evenwichtig en duurzaam driesporenbeleid van preventie (voorkomen), curatie (herstellen) en repressie (handhaven). Werken op wijkniveau vormt daarbij de basis – meer zelfs: de Stad kiest voor een optimaal contact met elk van haar inwoners.

Het samenspel tussen basiswerk, sociale regie, overlastregie en Politie is bepalend voor de versterking van het sociaal-preventieve veld en de geïntegreerde veiligheidszorg. Daarvoor werd in het Budget van de Stad Gent (2016 en verder) de keuze gemaakt om extra te investeren. Een overzicht:

• In het project ‘Burgerbudget’ kunnen Gentenaars projecten voorstellen om uitdagingen in de straat/buurt/wijk aan te pakken. In totaal is daarvoor 1,35 miljoen euro vrijgemaakt; initiatieven kunnen tot maximum 150.000 euro krijgen. Bovendien zullen alle Gentenaars via een stemming over alle projecten mee kunnen beslissen.
• Vanaf 2016 al, werd extra budget vrijgemaakt voor de start van een team van zes sociaal regisseurs. Zij bouwen (o.a. samen met de wijkregisseurs van Dienst Beleidsparticipatie) sterke wijknetwerken uit die signalen van bewoners en van wijkorganisaties aanpakken in een ‘sociaal wijkactieplan’.
• De Dienst Outreachend Werken (die op proactieve wijze relaties aangaat met kwetsbare groepen en individuen) wordt uitgebreid met zes voltijdse medewerkers voor de Buurtstewards (+3, van 6 naar 9), het Straathoekwerk (+2, van 15 naar 17) en het project Opstap (preventie van druggerelateerde overlast - +1, van 4 naar 5).
• In Gent wordt al bijna 20 jaar gewerkt met brugfiguren in het onderwijs, die werken voor (het welzijn van) schoolkinderen, met de school, de ouders en de buurt. Zij slagen er als geen ander in om ouders te bereiken en te betrekken. Nieuw deze legislatuur is de toewijzing van brugfiguren aan secundaire scholen. Sinds januari 2017 kwamen er nog 3,5 extra VTE bij (2 VTE in secundair onderwijs, 1,5 VTE in basisonderwijs). Dat brengt het totaal aantal brugfiguren op 43,8 VTE waaronder ook een mobiele ploeg die scholen zonder brugfiguren bijstaat.
• Er zal 100.000 euro geïnvesteerd worden om nog deze legislatuur een projectomschrijving te bepalen voor de ontwikkeling van een ‘Huis van de Jeugd’ op de Baudelosite, een centrale ontmoetings- en infoplek voor alle jongeren in Gent. Jongeren en jeugdwerkers moeten er zonder afspraak terecht kunnen voor informatie, (hulp)vragen en ondersteuning;
• Daarnaast wordt er in 2017 ook bijkomend 100.000 euro geïnvesteerd om het Gentse jeugdwerk (zowel klassieke jeugdwerk als jeugdwelzijnswerk) te versterken.
• Tot slot wordt ook het IEM-project (Intra-Europese Migratie) verlengd. Het “IEM-project naar jongeren” heeft in bijna anderhalf jaar tijd de basis gelegd voor veranderingsgericht werken met een heel specifieke groep jongeren met intra-Europese migratieachtergrond en hun familie. Positieve evoluties zijn er zowel op sociaal vlak (zinvolle tijdsbesteding) als op justitieel vlak (minder strafbare feiten). Het project wordt verlengd tot 2019.

Daarnaast worden nog steeds (in 2017 en daarna) meer dan 400 doelgroepverenigingen ondersteund en versterkt via de erkennings-en subsidiereglementen van de Dienst Welzijn en Gelijke Kansen. In totaal wordt daar de komende jaren 180.000 euro voor voorzien.

Ook de Politie Gent houdt continu voeling met alle doelgroepen binnen Gent, inclusief de meest kwetsbare. Ze blijft investeren in contacten met de gemeenschappen, het professioneel beheren van veiligheid en overlast in de buurten en het professioneel optreden binnen de diverse samenleving, met als leidraad de ‘nabije politie’ en het zonale veiligheidsplan.

De contacten worden, net zoals bij de stadsdiensten, zoveel mogelijk uitgebouwd vanuit de wijk. Binnen de wijkpolitie gaat daarom extra aandacht naar het opwaarderen van het team van buurtinspecteurs en het versterken van de wijkwerking. De zichtbare aanwezigheid op straat en het preventief toezicht zijn van cruciaal belang om het veiligheidsgevoel van de bevolking te verhogen. Doelgericht surveilleren en gerichte acties opzetten op publieke plaatsen (zoals bijvoorbeeld de zogenaamde STROP-acties, ‘Samen Tegen Rondtrekkers en OverlastPlegers’) waar problemen gesignaleerd zijn, horen daarbij.

Daarom werft de Politie Gent 30 nieuwe inspecteurs aan, voor het versterken van de Wijkdienst en om aan de verhoogde nood aan bescherming en beveiliging tegemoet te komen.

Verschillende overlastfenomenen worden nog grondiger aangepakt.

Naast de verderzetting van de preventieve acties tegen sluikstorten schakelt de Stad een versnelling hoger en voert de repressieve aanpak op. Door de inzet van 2 bijkomende gemeenschapswachten-vaststellers (totaal: 8,5 VTE) wordt het aantal repressieve sluikstortacties verdubbeld. Ook de 5 netheidscoaches bij IVAGO kunnen nu GAS-boetes uitschrijven. Het Overlastteam (‘O-team’) van de Politie Gent ondersteunt deze aanpak. Zowel de observaties door het personeel (al dan niet in burger), de camera-observaties als het begeleiden van IVAGO bij het doorzoeken van de sluikstorten op zoek naar persoonsgegevens van mogelijke daders, blijven daarbij belangrijke methodieken.

De Stad en de Politie focussen ook op overlast verbonden aan het uitgaansleven (nachtlawaai, wildplassen, …) en op precaire woonpanden (overbewoning, ongedierte, bewonersconflicten, kraken, …). De overlastregisseurs van de Dienst Preventie voor Veiligheid nemen in deze dossiers de coördinatie op. In 2017 komt er 1 extra bemiddelaar bij, die de werking gericht ondersteunt in het oplossen en verder voorkomen van studentenoverlast, buren- en bewonersconflicten, enzovoort.

In geen enkele officiële dreigingsanalyse wordt de Gentse situatie met betrekking tot radicalisering als echt problematisch beoordeeld. Dat wil niet zeggen dat er geen risico’s zijn die professioneel beheerd moeten worden. Daarom is de radicaliseringsproblematiek voor de Politie Gent een bijzondere prioriteit. De politie stelt reeds meer dan 7 VTE tewerk om specifiek deze problematiek op te volgen (naast het operationele COPPRA-aanspreekpunt in elk van de 6 politiecommissariaten). Een repressieve aanpak is soms onvermijdelijk en is dus zeker voorzien. Eerder al werd in de beleidsnota ‘Radicalisering in de kering’ het belang hiervan beklemtoond.

Signalen (informatie) van radicalisering worden nauwkeurig geanalyseerd en vervolgens overgemaakt aan en overlegd met partners binnen de lokale integrale veiligheidscel (LIVC), het zogenaamde Kernteam Radicalisering. Omdat daarnaast diverse studies uitwijzen dat de voedingsbodem voor radicalisering zowel individuele, omgevings- als maatschappelijke factoren omvat, werd ook het TRiK-team (Team Radicalisering in de Kering) opgericht binnen de Dienst Preventie voor Veiligheid, in samenwerking met middenveldorganisaties. Dit team zet in op:

1. vermijden dat Gentenaars ten prooi vallen aan vervreemding en indoctrinatie.

1. begeleiden van Gentenaars die vast zitten in een proces van radicalisering of die terugkeren uit conflictgebieden. Voorwaarde is dat ze geen reële bedreiging vormen voor de samenleving, anders dienen de politionele en gerechtelijke instanties deze mensen op te volgen.

Het team capteert bezorgdheden, onzekerheden of onduidelijkheden rond polarisering en radicalisering bij verschillende sectoren en biedt er een antwoord op. Om de werking te versterken wordt 1 extra VTE aangeworven, wat het totaal op 3 VTE brengt.

Informatie

• Claude Beernaert, kabinetsattaché pers & communicatie, kabinet burgemeester Daniel Termont, tel. 09 266 50 05, gsm 0475 89 36 46, e-mail claude.beernaert@stad.gent

Bevoegd