Plaatsnaamgeving in Gent: gemeenteraad legt reeks nieuwe straatnamen vast

Op 23 april 2018 heeft de Gentse gemeenteraad een reeks nieuwe straatnamen voor het Gentse grondgebied vastgelegd. Het gaat onder meer om een straatnaamwijziging aan de Gasmeterlaan in Gent, een nieuwe naam voor een groenzone in Ledeberg, en de namen voor twee nieuwe aftakkingen naar de Nekkersputstraat binnen het nieuwbouwproject 'Park Bourgoyen'.

Voor de straatnaamwijziging van het Kraaienbolleplein, Kraaienbollepad en Kraaienbolledoorgang op de site gelegen aan de Elsstraat en de Gasmeterlaan te Gent werden de namen Gilbert Temmermanplein, Gilbert Temmermanpad en Gilbert Temmermandoorgang definitief vastgelegd.

Gilbert Temmerman, Gents politicus en oud-burgemeester van Gent, werd geboren in Gent op 25 februari 1928 en overleed in Oudenaarde op 19 januari 2012. Temmerman was van 1958 tot 1994 gemeenteraadslid van Gent, waar hij van 1971 tot 1976 schepen en van 1989 tot 1994 burgemeester was. Als burgemeester realiseerde hij veel op vlak van cultuur (afwerking van de Minard, van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg op het Sint-Baafsplein, de Opera enzovoort), de strijd tegen racisme (realisatie van de buurt-contact-comités, oprichting van een vzw Basiseducatie voor de coördinatie van initiatieven die cursussen Nederlands geven, aanleg van groene zones en buurtpleinen, organisatie van speelpleinwerking, enzovoort), en leefmilieu (hij hervormde de EGW, de 'Elektriciteits-, Gas- en Waterdiensten' van de Stad Gent tot een echt gemeenschapsbedrijf, en verwezenlijkte de realisatie van gasverwarming wat toen een enorm winstpunt was voor het milieu).

Van 1971 tot 1989 zetelde hij tevens voor het arrondissement Gent-Eeklo in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en in de periode december 1971 - oktober 1980, als gevolg van het toen bestaande dubbelmandaat, ook in de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap, die op 7 december 1971 werd geïnstalleerd. Vanaf 21 oktober 1980 tot april 1989 was hij lid van de Vlaamse Raad, de opvolger van de Cultuurraad en de voorloper van het huidige Vlaams Parlement. Gilbert Temmerman werd in 1992 benoemd tot minister van Staat.

Voor de groenzone (buurtpark) met sociale ontmoetingsruimtes tussen de Hoveniersstraat en de Hilarius Bertolfstraat te Ledeberg werd de naam 'Standaertsite' definitief vastgelegd. Tijdens een participatietraject aangaande de nieuwe invulling van de Standaertsite kwam bij de burgers de algemene vraag naar behoud van benaming Standaertsite. De locatie van de groenzone (buurtpark) met sociale ontmoetingsruimtes heeft een verleden waar naam en herkenbaarheid aan verbonden is. De brandweer voorziet geen problemen als de extensie 'site' zou gebruikt worden bij de nieuwe plaatsnaam.

Voor de doortrekking van de reeds bestaande Albert Schweitzerstraat en voor de twee nieuwe aftakkingen naar de Nekkersputstraat binnen het nieuwbouwproject 'Park Bourgoyen' te Gent werden de namen 'Albert Schweitzerstraat', 'Charlotte Despardstraat' en 'Gatti de Gamondstraat' definitief vastgelegd. De bestaande Albert Schweitzerstraat kan vanuit het standpunt van huisnummering doorgetrokken worden. Voor de twee nieuwe aftakkingen naar de Nekkersputstraat zijn aparte namen wel wenselijk aangezien voor beide straten eenrichtingsverkeer wordt voorzien.

De naam van de eerste nieuwe aftakking is 'Charlotte Despardstraat'. Charlotte Despard (15 juni 1844 - 10 november 1939) was een Ierse schrijfster en voorvechtster voor vrouwenrechten (suffragette). Na de dood van haar man (in 1890, toen zij 46 jaar oud was) zette zij zich in voor de armoedebestrijding in Londen. Ze zette haar tijd en geld in voor de armen van Battersea. Ze was ook een overtuigde pacifiste, ageerde tegen de Boerenoorlog en was militante voor vrede tijdens de Eerste Wereldoorlog (The Women's Peace Crusade). Ze streed voor stemrecht voor vrouwen in Groot-Brittannië met geweldloze acties. Despard was een actief lid van de Labour Party. In 1918 werd ze met 33% van de stemmen verkozen als Labour-kandidate voor de regio Battersea North. Ze bleef tot op hoge leeftijd actief, onder andere als antifacistische activiste tijdens de jaren 30.

De naam van de tweede nieuwe aftakking is 'Gatti de Gamondstraat'. Isabelle Gatti de Gamond (Parijs, 28 juli 1839 - 11 oktober 1905) was een pionier voor vrouwenrechten in België. Ze was een Belgische feministe en stichtte middelbare scholen voor meisjes in Brussel. Onder andere Marie Popelin slaagde er door haar scholen in een carrière uit te bouwen als eerste advocate (cf. Marie Popelinkaai in Ledeberg). Om de lengte van de straatnaam te beperken, werd beslist de plaatsnaam te beperken tot haar familienaam. Gatti is de familienaam van haar vader, Gamond de familienaam van haar moeder.

Alijt Bake (13 december 1415 - 18 oktober 1455) was een Nederlandse priorin en de eerste vrouwelijke schrijver van een autobiografie in de Nederlandse taal. Zij trad op 25-jarige leeftijd in in het regularissenklooster Galilea te Gent, horende bij het klooster van de Moderne Devotie in Windesheim. Ze nam haar opdracht ernstig want reeds in 1445 werd ze priorin van het klooster. Vanaf dan schreef ze meer en meer mystiek gerichte teksten, die voornamelijk stichtend bedoeld waren. Zo beschrijft ze hoe haar medezusters via klassieke elementen als meditatie, lijden en deemoed, tot een pure levensvorm kunnen komen.

In de periode 1451-1452 werkte ze aan haar autobiografie. Ze was er dan van overtuigd destijds de juiste keuze te hebben gemaakt door in Galilea te blijven. Ze beschrijft hoe ze een meditatieve weg vond die normaliter enkel maar door 'sterke mannen' is te bewandelen. Bovendien richtten andere kloosters van de orde zich in die periode naar het Gentse religieuze leefmodel. Haar succes is ook af te leiden uit de omvang van haar literaire productie: weinig vrouwen kregen het in die tijd voor elkaar een dergelijke hoeveelheid mystieke teksten te schrijven. In 1455 viel ze echter in ongenade. Na een visitatie van de Windesheimse hoogwaardigheidsbekleders aan het klooster besloten haar oversten om haar af te zetten. De reden hiervoor is niet eenduidig te verklaren maar veel is zonder meer te wijten aan de literaire bevlogenheid van deze Gentse priorin. Nog datzelfde jaar vaardigde het Kapittel van Windesheim een schrijfverbod uit dat vrouwen het recht ontzegde over hun eigen religieuze ervaringen te schrijven. Alijt Bake werd verbannen naar een klooster in Antwerpen van waaruit ze nog een Brief uit de ballingschap schreef.

Voor de nieuwe wegenis aan de Bovenschelde, de R4 en de E40 binnen het project bedrijventerrein Eiland Zwijnaarde werden de namen 'Jozef Schellstraat', 'Marthe Versichelenstraat', 'Bertha De Vriesestraat', 'Suzanne Tassierstraat' en 'Frieda Saeysstraat' definitief vastgelegd.

Jozef Schell werd geboren in 1935 en studeerde microbiologie in Gent. Van 1967 tot 1995 was hij professor aan de Gentse universiteit en richtte hij het Labo voor Algemene Genetica op. Hij was een pionier van de moderne biotechnologie. Hij overleed in 2003. Jozef Schell, voormalig directeur aan het Max-Planck-Instituut (Keulen) was internationaal erkend als een van de grondleggers van de technieken voor het genetisch manipuleren van planten. In de jaren 70 en 80 onderzochten Schell en Marc Van Montagu in hun lab aan de Gentse universiteit hoe de bacterie Agrobacterium tumefaciens erin slaagt haar genen in de cellen van planten binnen te sluizen. Samen ontwikkelden de vorsers een techniek om erfelijk materiaal in een plantengenoom in te brengen, door deze bacterie als 'taxi' te gebruiken. Dankzij deze nieuwe techniek, is men erin geslaagd het genoom van een hele reeks planten kunstmatig te wijzigen. Professor Schell genoot internationale waardering voor zijn baanbrekend onderzoek en viel meermaals in de prijzen. In 1998 kreeg hij samen met Montagu de 'International Japan Prize' van de Japanse Stichting voor Wetenschap en Technologie, voor hun onderzoek op het domein van plantenbiotechnologie: een prestigieuze onderscheiding die ook wel eens de 'Japanse Nobelprijs' wordt genoemd.

Marthe Versichelen (meisjesnaam Marthe Terryn) werd geboren in 1917 en overleed in 2015. Het was in die jaren gebruikelijk dat een vrouw bij haar huwelijk de familienaam van haar echtgenoot gebruikte, vandaar dat ze bekend werd als Marthe Versichelen. Marthe Versichelen was de eerste vrouw aan de universiteit van Gent die erin slaagde om door te stoten tot het gewoon hoogleraarschap. Dit in 1965, het jaar dat België ook zijn eerste vrouwelijke minister had. Als professor speelde Marthe Versichelen een rol bij de introductie en uitbouw van het vakgebied sociologie aan de Rijksuniversiteit Gent. Als vrouw werkte ze zich dus op in een toen nog volledig door mannen gedomineerde universitaire biotoop.

Bertha De Vriese werd geboren in 1877 en is de eerste vrouw die afstudeert aan de Gentse universiteit als doctor in de geneeskunde en de eerste vrouwelijke onderzoekster aan de UGent. Haar afgietsels van de bloedvaten van de hersenstam behoren bij de topstukken uit de anatomische collectie van de universiteit. Ze dateren uit haar tijd aan het Anatomisch Instituut en vormden de basis van haar baanbrekend onderzoek dat tot op vandaag wordt geciteerd als standaardwerk. Ze overleed in 1958.

Suzanne Tassier werd geboren in 1898 en was historica en een van de eerste vrouwelijke hoogleraren in België. Suzanne Tassier schreef ondermeer 'Les démocrates belges de 1789' wat nog steeds beschouwd wordt als een standaardwerk. Ze is overleden in 1956. In 1919 begon Suzanne Tassier haar studies aan de Vrije Universiteit Brussel (ULB) waar ze geschiedenis studeerde. Haar thesis 'L’origine et l’évolution du Vonckisme' zorgde ervoor dat ze haar doctoraatstitel behaalde in 1923. In 1948 werd ze officieel aangesteld als hoogleraar aan de ULB. Suzanne Tassier stimuleerde actief het wetenschappelijk onderzoek van vrouwen.

Frieda Saeys werd geboren in 1948 en was een Belgische hoogleraar in de communicatiewetenschappen aan de faculteit Sociale en Politieke Wetenschappen aan de Universiteit Gent. Ze profileerde zich onder meer op het gebied van genderstudies en diversiteitsstudies. In 1985 werd zij benoemd tot voltijds docent in de faculteit Rechtsgeleerdheid. Vanaf 1 oktober 1992 was zij overgeplaatst naar de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen en toegevoegd aan de vakgroep Communicatiewetenschappen. Aan de laatstgenoemde faculteit werd zij in 2000 benoemd tot hoogleraar. In 2002 volgde haar benoeming tot gewoon hoogleraar. Ze is overleden in 2007.

Informatie

• Benedicte De Paepe, Dienst Wegen, Bruggen en Waterlopen, tel. 09 266 76 93, e-mail benedicte.depaepe@stad.gent

Bevoegd