Ontdek verborgen Gentse parels tijdens Open Monumentendag

Het interieur van het herenhuis Lousbergs-de Hemptinne © Stad Gent

Tijdens Open Monumentendag op zondag 9 september 2018 stellen heel wat Gentse parels hun deuren open voor het publiek. Nieuwsgierigen zijn welkom om een blik te werpen achter de gevels van de Gouverneurswoning, het herenhuis Lousbergs-de Hemptinne, het buitengoed Blancquaert, hotel d'Hane-Steenhuyze en vele anderen. Avontuurlijke waaghalzen kunnen in de Oude Dokken onder begeleiding een havenkraan beklimmen.

Het imposante herenhuis op de hoek van de Vlasmarkt en de Baaisteeg doet al meer dan 50 jaar dienst als ambtswoning van de gouverneur en wekt bij vele Gentenaars een zekere nieuwsgierigheid op. Doorheen de eeuwen heeft het pand verschillende bouwfasen gekend en heeft het welstellende burgers gehuisvest van wie de namen tot vandaag bekendheid genieten.

Rondleidingen om 10u, 11.15u, 12.30u, 14u, 15.15u en 16.30u na inschrijving via Gentinfo op 09 210 10 10. Adres: Vlasmarkt 11, 9000 Gent

De Zuiderbegraafplaats is de oudste begraafplaats van Gent. Keizer Frans Jozef verbood in het "Edict van den Keyser aengaende de begraeffennissen" van 26 juni 1784 het begraven van de doden in en rond kerken in dichtbevolkte gebieden. Voor de verschillende parochies werden in 1784 drie begraafplaatsen buiten de stadspoorten aangelegd: één aan de Dampoort (omgeving Wasstraat), één aan de Brugsepoort (omgeving Gebroeders de Smetstraat) en één buiten de zogenoemde Heuvelpoort, aan de Ottergemse Dries. Dit stuk grond behoorde tot de Sint-Pietersabdij en was bedoeld voor de parochianen van het Sint-Pietersdorp. Het kerkhof bij de Onze-Lieve-Vrouwekerk op het Sint-Pietersplein werd opgeheven en de kerk zelf werd in 1799 gesloopt. De begraafplaats bleef in handen van de parochie tot 1856. Toen ging ze over naar de stedelijke overheid en kreeg ze haar huidige benaming van Zuiderbegraafplaats. Ze is de enige van de voormelde begraafplaatsen die nog in gebruik is en kende uitbreidingen in 1863, 1902 en 1918.

Rondleidingen om 10u, 11.15u, 12.30u, 14u, 15.15u en 16.30u. Adres: Ottergemsesteenweg 254, 9000 Gent.

Hotel d’Hane Steenhuyse speelde ooit een cruciale rol in de Europese politieke ontwikkelingen. Graaf Jean-Baptiste d’Hane de Steenhuyse ontving de Europese groten uit zijn tijd met open armen. Niet alleen Lodewijk XVIII van Frankrijk en de prins van Oranje logeerden in zijn residentie in de Veldstraat, ook Alexander I van Rusland kreeg er onderdak. Tijdens een gegidst bezoek kom je aan de weet welke rol de familie d’Hane de Steenhuyse speelde in de Europese diplomatieke betrekkingen van weleer. In de namiddag kunnen de kinderen bovendien tijdens een boeiende speurtocht op de benedenverdieping en in de tuin de geheimen van dit prachtige stadspaleis ontdekken.

Rondleidingen om 10u, 11u (met doventolk), 12u en 13u na inschrijving via Gentinfo op 09 210 10 10. Vrije toegang van 14 tot 18u. Adres: Veldstraat 55, 9000 Gent.

De Keizer Karelstraat werd in 1837-1841 aangelegd op gronden van katoenfabrikant Ferdinand Lousbergs (1799-1859). De familie Lousbergs is afkomstig uit het Nederlandse Maastricht. In 1784 vestigde ze zich in Gent waar verschillende leden actief waren in de textielnijverheid. Aan de Reep bouwde Ferdinand Lousbergs een moderne katoenspinnerij en -weverij uit die tot 1.500 arbeiders in dienst had. Na zijn dood gingen de fabriek en het majestueuze herenhuis over op zijn neef Joseph de Hemptinne (1822-1909), zoon van Felix en Henriette Lousbergs. Het bedrijf sloot tijdens de crisis van de jaren 1930.

Rondleidingen om 10u, 11.15u, 12.30u, 14u, 15.15u of 16.30 na inschrijving via Gentinfo op 09 210 10 10. Adres: Keizer Karelstraat 75 , 9000 Gent.

In oktober 2012 begonnen acht restaurateurs van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium aan de restauratie van het Lam Gods, het wereldberoemde retabel van de gebroeders Van Eyck. Na vier jaar restauratie werden in oktober 2016 acht panelen opnieuw opgesteld in de Sint-Baafskathedraal waarna de tweede fase voor de overige panelen werd opgestart. Voorlopig kwamen de gerestaureerde panelen opnieuw in de Villakapel terecht, waar het retabel sinds de jaren 1980 te bewonderen was. De kerkfabriek grijpt de restauratiecampagne ook aan om het Lam Gods een betere plek te geven en tegelijkertijd de kathedraal beter te ontsluiten door middel van een nieuw indrukwekkend bezoekerscentrum, dat geopend zal worden in 2020, tijdens het Gentse Van Eyck-jaar

Rondleidingen om 12.30u, 14u, 15.15u en 16.30u na inschrijving via Gentinfo op 09 210 10 10. Adres: St-Baafsplein, 9000 Gent.

Meer informatie over het Gentse Van Eyck-jaar: www.vaneyckwashere.be.

De voormalige Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent is in 2004 beschermd als monument vanwege haar historische, architectuurhistorische en artistieke waarde. Het imposante gebouwencomplex kende enkele jaren een permanente leegstand. In 2012 werd bijgevolg een wedstrijdformule gelanceerd om voor de Academie, de aanpalende brandweerkazerne en de overige ruimte in het immense bouwblok een wooninbreidingsproject te realiseren. Verschillende archivalische en in situ vooronderzoeken gingen vooraf aan de opmaak van de nieuwe plannen en openbaarden de rijke geschiedenis van de Academie. Rondleidingen om 10u, 11.15u, 12.30u, 14u, 15.15u en 16.30u na inschrijving via Gentinfo op 09 210 10 10. Adres: Academiestraat 2, 9000 Gent.

De Veneziana was “een begrip in Gent voor generaties vergenoegde ijslepelaars,” schrijft Stefan Hertmans in Oorlog en Terpentijn. “Dichters kwamen er koffiedrinken en roddelen, opscheppen over hun geheime minnaressen…, de krant lezen of kankeren op het weer.” Maar ook de meer modale, zoetgebekte Gentenaar ging in de Veneziana “ne goeie crème gaan lekken” en denkt met veel nostalgie terug aan het spaghetti-ijs, een optreden van de Gentse Jazz Club of de voorspellingen van een helderziende in een achterafzaaltje van dit pand. Het legendarische ijssalon Veneziana sloot haar deuren in 2006 en kreeg sindsdien enkele minder geslaagde, tijdelijke invullingen. Maar ook het pand zelf verkeerde geruime tijd in verval. Het was niet brandveilig, de vele waterinsijpelingen brachten belangrijke schade toe aan het dakgebinte en het interieur, de ramen waren rot en volledig versleten, de binnenkoer was volledig dichtgeslibd met koterijen, bijna alle vloeren waren uitgebroken of vervangen door niet-originele vloeren… Nu krijgt het pand, met respect voor de erfgoedwaarden, een nieuwe, multifunctionele invulling.

Rondleidingen om 10u, 11.15u, 12.30u, ,14u, 15.15u en 16.30u na inschrijving via Gentinfo op 09 210 10 10. Adres: Geldmunt 6, 9000 Gent.

In 1796 werd dit gebouw in opdracht van Judocus Josephus Blancquaert opgericht als een speelgoed of buitenverblijf. Blancquaert was eigenaar van enkele zoutraffinaderijen en zeepziederijen en hij was kapitaalkrachtig genoeg om naast zijn eigen woning in de Burgstraat een tweede eigendom op te richten. Het meest opvallende element is de halfronde uitbouw langs de straatkant die afgewerkt werd met een koepel. Hierin werd dé pronkruimte bij uitstek voorzien: een rijkelijk gedecoreerd rond salon.

Rondleidingen om 10u, 11.15u, 12.30u, 14u, 15.15u en om 16.30u na inschrijving via Gentinfo op 09/210 10 10. Adres: F. Lousbergskaai 36, 9000 Gent.

In het zuiden van Gent liggen de Muinkmeersen, tussen de Bovenschelde (Muinkschelde) en de Oude Schelde. Het was een moerassig weidegebied dat gebruikt werd als bleekweide en vaak overstroomde. Tot 1796 behoorde het toe aan de Sint-Pietersabdij en na de inbeslagname van de abdijgoederen viel het toe aan de Stad Gent.

Interbellum-specialist Norbert Poulain geeft rondleidingen om 10u, 14u en 16u. Inschrijven via Gentinfo op 09 210 10 10., Adres: Oude bibliotheek, Woodrow Wilsonplein 1, 9000 Gent.

Avontuurlijke Gentenaren die de stad eens vanop grote hoogte willen bewonderen, krijgen op Open Monumentendag de unieke kans om onder begeleiding een havenkraan te beklimmen. Volwassenen kunnen de 60 meter hoge ST1-kraan aan het Handelsdok de baas worden. Kinderen kunnen hun klimtalent tonen aan de Sobemai-kraan aan de Kleindokkaai.

In samenwerking met Monumentenwacht van de provincie Oost-Vlaanderen. Klimmen kan om 10u, 11u, 12u, 13u, 14u, 15u, 16u en 17 na inschrijving via Gentinfo op 09 210 10 10. Zorg voor gepast schoeisel!

Als we aan industrieel erfgoed in Gent denken, komen spontaan de textielfabrieken in onze gedachten. Toch bezit Gent ook ander indrukwekkend industrieel erfgoed: het havenerfgoed. Naast hangars en opslagruimten gaat het om infrastructuren en uitrustingen zoals dokken, kaaimuren met bolders, bruggen, wegen, spoorwegen, hekwerk, kasseien enz. Tijdens de rondleiding kan je ook een demonstratie klinknagelen bekijken.

Vrije wandeling en rondleidingen om 10.30u en 14u. Vertrek aan de handkraan aan de Bataviabrug. Inschrijven via Gentinfo op 09 210 10 10.

Gesteund en gesponsord door iconische vorsten van Europees formaat, ontwikkelde de Sint-Baafsabdij in de middeleeuwen een uitgebreid netwerk over heel Europa. Haar naam en faam reiken veel verder dan de poorten van Gent. Amandus, Karel de Grote, de Noormannen en natuurlijk ook Keizer Karel passeerden er de revue. Naar aanleiding van Open Monumentendag werd het Europese verhaal volledig neergeschreven in nieuwe zaalteksten. Vrije toegang van 14 tot 18 uur.

Adres: Voorhoutkaai 43, 9000 Gent.

De Sint-Martinuskerk in Baarle is een typisch dorpskerkje dat vermoedelijk werd gebouwd op de fundamenten van een kleine Romaanse voorganger. De oudste vermelding van een kerk in Baarle dateert reeds van 1025. Haar huidige neogotische aanblik kreeg de kerk na de uitbreidingswerken van 1831 en 1855, toen ze een bakstenen bekleding kreeg.

De Sint-Martinuskerk is een van de kerken die volgens het Kerkenplan onttrokken zal worden aan de eredienst en een nieuwe bestemming zal krijgen. Een vrijwilligersploeg van Cultuur Gent is aan de slag geweest om de inventaris van het roerend religieus erfgoed te maken. De kerk was altijd zeer nauw verbonden met het sociaal en het cultureel leven van de kleine gemeenschap van Baarle-Drongen. Daarom wordt er ter gelegenheid van de afronding van de inventarisatie een Top Tien van de stukken die het meest tot de verbeelding spreken opgesteld. Daarin zitten natuurlijk het prachtig kerkmeubilair in houtsnijwerk en de kruisweg geschilderd door Evarist De Buck. Over alles valt wat te vertellen en vaak is er een bijzondere link met de parochianen. De bijzondere muurschildering in het koor werd bijvoorbeeld ontworpen door Bruno René De Cramer, maar uitgevoerd door de lokale onderneming van de familie Verpoest. Speciaal voor Open Monumentendag worden ook voorwerpen die anders in de bergruimtes opgeslagen liggen, zoals monstransen, kelken en relieken en zelfs medailles en een vaandel van de plaatselijke zangmaatschappij tentoongesteld in het decor van de kerk.

Een initiatief van Cultuur Gent, de vrijwilligersploeg Roerend Religieus Erfgoed, in samenwerking met de heemkundige kring Dronghine, met dank aan het kerkbestuur van Sint Martinus.

Adres: Baarledorpstraat, 9031 Gent.

• Ann Bats, Dienst Monumentenzorg, tel. 09 267 03 62, e-mail ann.bats@stad.gent,

Bevoegd