Gent test energiewijk van de toekomst

Bij 15 gezinnen uit de Spijkstraat en Engelstraat in Gent is een experiment gestart dat onderzoekt hoe je een wijk vol kan leggen met zonnepanelen en batterijen zonder het elektriciteitsnet te overbelasten. Betaalbare zonne-energie voor iedereen is hierbij een uitgangspunt. De deelnemende gezinnen huren zonnepanelen en een huisbatterij die aangestuurd worden door een netwerk van minicomputers. Het project bereidt de elektriciteitsmarkt van de toekomst voor.

Sinds de start van Buurzame Stroom in maart 2018 zijn er in de dichtbevolkte wijk Sint-Amandsberg Dampoort meer dan 2.000 nieuwe zonnepanelen bijgekomen. Achthonderd hiervan kwamen op de daken van 70 particuliere woningen in de wijk. De overige kwamen op de daken van enkele bedrijven, scholen, stadsgebouwen en organisaties in de wijk, goed voor 1.371 nieuwe zonnepanelen op 8 locaties.

Buurzame Stroom onderzoekt nu welke impact deze grote toename van zonnepanelen in de buurt heeft op het elektriciteitsnet. Vijftien gezinnen uit de Spijkstraat en Engelstraat nemen hieraan deel. De Spijkstraat en de Engelstraat hebben een oud en zwak elektriciteitsnet waardoor zonnepaneelinstallaties kunnen uitvallen wanneer er veel elektriciteit worden geproduceerd. De ideale case dus om te testen hoe een overbelasting vermeden kan worden.

Lokaal opgewekte energie wordt in de eerste plaats verbruikt in het gebouw waarop zonnepanelen liggen. De overschot komt op het net terecht. Op zonnige dagen komen op hetzelfde moment grote hoeveelheden elektriciteit op het net. Buurzame Stroom onderzoekt nu op welke manier vermeden kan worden dat distributienetbeheerder Fluvius een zwaarder elektriciteitsnet moet leggen (nieuwere en andere kabels die meer elektriciteit aankunnen) om die grote toename aan zonne-energie op te vangen. Ze onderzoeken ook welke gevolgen dit heeft voor buurtbewoners.

Om het elektriciteitsnet beter af te stemmen op een toename van zonne-energie stapte burgercoöperatie EnerGent in het Europese project cVPP (community-based Virtual Power Plant). De zonnepanelen en batterijen in de 15 deelnemende woningen worden aangestuurd door minicomputers. Deze computers zijn met elkaar verbonden waardoor alle installaties samen één virtuele energiecentrale vormen.

Universiteit Gent programmeerde speciaal voor dit experiment een minicomputer om de batterijen en zonnepanelen aan te sturen. De computers ontvangen informatie van alle geïnstalleerde zonnepanelen en batterijen. Met een zogenaamd Energie Management Systeem geven de computers automatisch opdracht aan de zonnepanelen en batterijen om al of niet te werken. Het Energie Management Systeem is open source. Dit betekent dat het vrij beschikbaar is voor de hele markt. Dit verhoogt de transparantie. Doordat iedereen kan zien hoe de berekeningen gemaakt worden, kan dit systeem een goede basis zijn voor een eerlijke vergoeding aan de burgers die zonne-energie produceren.

Met dit Energie Management Systeem lopen tot juni 2020 verschillende technische tests. De zomermaanden zullen de meest interessante informatie opleveren. Ze testen bijvoorbeeld wanneer en hoe de batterijen best opladen of ontladen. Dit hangt af van bijvoorbeeld de stand van de zon, de weersvoorspelling of de hoeveelheid elektriciteit die de buurt op een bepaald moment verbruikt. Uit deze tests kunnen ze ook afleiden of een wijk het hoogspanningsnet minder nodig heeft als de batterijen slim worden beheerd. Ze onderzoeken ook op welke piekmomenten alle zonnepanelen samen beter wat minder elektriciteit produceren, en hoeveel minder dat best is. In een latere fase volgen testen rond variabele elektriciteitstarieven en het gebruik van warmtepompen als een soort warmtebatterij.

Welke rol kan een gemeenschap (een wijk, een coöperatie, …) hebben in het elektriciteitsnet van morgen? Ook dat onderzoekt Buurzame Stroom samen met de Technische Universiteit Eindhoven. Kunnen burgers zich zelf organiseren en diensten aanbieden zoals minder elektriciteit op het net steken op piekmomenten? En welke vergoedingen zouden ze daarvoor moeten kunnen krijgen? Of laten ze de elektriciteitsmarkt over aan louter commerciële marktpartijen? De verschillende partners van cVPP en Buurzame Stroom bereiden zo de elektriciteitsmarkt van de toekomst voor terwijl ze bewaken dat niemand uit de boot valt.

Sinds maart 2018 leggen bewoners en bedrijven massaal zonnepanelen in de dichtbevolkte Gentse wijk Sint-Amandsberg-Dampoort. Het project ‘Buurzame Stroom’ zoekt hierbij manieren om ook mensen met minder financiële middelen, huurders of mensen zonder geschikt dak te laten deelnemen. Buurzame Stroom is een samenwerking tussen Stad Gent, EnerGent, Samenlevingsopbouw, Universiteit Gent en Fluvius.

Contact

• Valérie De Prycker, Dienst Milieu en Klimaat, tel. 09 268 24 98, gsm 0497 14 49 74, e-mail valerie.deprycker@stad.gent

• Dirk Bogaert, kabinet schepen Heyse, gsm 0499 86 53 10, e-mail dirk.bogaert@stad.gent

Bevoegd