Het Ruimtelijk Masterplan voor de Bijlokesite

Het ‘Ruimtelijk Masterplan Bijlokesite’, opgemaakt door studiebureau PLUSOFFICE, is het richtinggevend kader voor de ontwikkeling van de site voor de komende 20 jaar. Het legt de nadruk op vlotte toegankelijkheid en interne circulatie, beter en gedeeld gebruik van de groene buitenruimtes en efficiënt gebruik van de gebouwen.

De Bijlokesite huisvest door de diversiteit van haar culturele bewoners zowel ruimte voor onderwijs en onderzoek als voor productie en presentatie van cultuur. Deze verscheidenheid geeft een bijzondere dynamiek aan de site. Vanuit die gedrevenheid werden de voorbije jaren door verschillende spelers heel wat eigen projecten uitgetekend en gerealiseerd. zoals het Muziekcentrum (2007), de nieuwe studio’s voor LOD en Les Ballets C de la B (2008), de nieuwbouw van het STAM (2010), de verbouwing van het Cloquet- gebouw en de nieuwbouw (2011) van het KASK, de Kunstenbibliotheek en de huidige vernieuwing van de concertzaal van het Muziekcentrum (2019).

Samen met Stad Gent hebben de diverse partners de ambitie om van de site een coherente en inspirerende motor te maken voor kunsten, erfgoed en stedelijke ontwikkeling. In oktober 2017 werd daarom een intentieverklaring tot samenwerking ondertekend tussen alle partners, waardoor het engagement voor de verdere uitbouw is verankerd.

Voorafgaand aan de opmaak van het ruimtelijk masterplan werden ook een aantal andere initiatieven ontwikkeld voor de Bijlokesite. In mei 2017 kreeg Architectenbureau Maarten Dobbelaere de opmaak van een beheersplan voor de site toegewezen. Het betreft een document waarin een visie voor het toekomstige beheer van het onroerend erfgoed werd uitgewerkt. Dit beheersplan is inmiddels goedgekeurd en is geldig voor de komende 24 jaar.

In september 2017 gaf Stad Gent een opdracht aan het Studiebureau NDVR- Miss Miyagi met als doel een gemeenschappelijke toekomstvisie voor de Bijloke-site uit te werken, een samenwerkingsmodel uit te tekenen en een concreet actieplan op te maken.

Het 'delen' zit in het DNA van de Bijloke

De Bijloke is een plek waar kunst gecreëerd en gedeeld wordt door bewoners en bezoekers. Enerzijds zijn er de ‘buitenruimtes’ die kunnen worden opgeladen door de historische en nieuwe fruitteelten als gedeeld thema van levend erfgoed. Anderzijds is het belangrijk om te onderzoeken hoe we de gebouwen zo efficiënt mogelijk kunnen gebruiken. Daarbij liggen kansen in de versterking en ondersteuning van het concept om 'ruimte te delen'.

Het ruimtelijk strategisch kader

Het masterplan hanteert 3 principes om de site volwaardig te ontwikkelen.

1. De Bijloke ontsluiten

Het masterplan voorziet een duidelijke, interne structuur die verbonden is met het stedelijke netwerk door middel van poorten, als aantakkingspunten met de stad. Er wordt hierbij sterk ingezet op fietsenstallingen aan de rand om de site verkeersluw te houden. Het logistieke circuit wordt gestroomlijnd om overlast te beperken en leveringen efficiënt te laten verlopen en er is voorzien in aanvullende toegangen om de site meer doorwaadbaar te maken op schaal van de voetganger.

2. De buitenruimtes opladen

Het masterplan zet in op het Bijlokeveld en de Muzentuin. Beiden worden verbonden met de groenruimtes van de stad: zowel met de groenklimaatassen en het Bijlokehof, als met de interagerende voortuinen aan de buitenrand van de site. Deze buitenruimtes zijn het ‘publieke hart’ en kunnen worden opgeladen door het activeren van het programma in de gebouwen, door mogelijke nieuwbouwvolumes en door kleinschalige toevoegingen in het park. Het thema van levend erfgoed wordt doorgetrokken in alle buitenruimtes op de site. De luwte van de site, die inspirerend werkt voor de bewoners, wordt als enorme kwaliteit gezien.

3. Ruimte creëren

Het masterplan definieert duidelijke clusters om aan de ruimtevraag te voldoen. Deze clusters worden afgewerkt door op bepaalde plekken nieuwbouw te voorzien. Het optimaliseert de programmatie van de kleinschaligere clusters, zoals de Creatiecluster en de Poortcluster, en onderzoekt waar eventuele ruimtewinst kan geboekt worden.

Het ontwerpend onderzoek

Het masterplan onderzocht de mogelijkheden per cluster en toetste daarbij de mogelijke ruimtelijke winsten af. Het plan definieert hieruit twee deelopdrachten:

• ‘De Volumestudie’ voorziet potentieel extra ruimte voor kantoren in de Muzentuin en een vergadercluster voor de hele site aan het Poortgebouw.

• ‘De Creatiecluster’ omvat de Materniteit en de  G1, G2 en G3 gebouwen. Dit is een plek van spelers met toonaangevende naam, zowel nationaal als internationaal, waarbij hoogdringende nood is aan renovatie van de gebouwen.

 Het masterplan voorziet ook twee vervolgopdrachten, die verder onderzoek en concretisering vereisen:

• ‘De Leiepoort’ als nieuwe poort tot de site, met toegang voor het Muziekcentrum en de Dramacluster van het KASK.

• Een studie die de mogelijke invulling van de zolderruimten onderzoekt, kan een groot potentieel bieden voor extra ruimte voor de grote spelers STAM en HoGent.

Het ‘Ruimtelijk Masterplan Bijlokesite’ werd door het college van burgemeester en schepenen goedgekeurd. Gezien de sterke betrokkenheid van de School of Arts, HoGent, wordt het masterplan binnenkort ook daar ter goedkeuring voorgelegd.

Contact

• Lode Van Pee, Cultuur Gent, Projectleider Ruimtelijk Masterplan, tel.  09 323 61 55, e-mail Lode.vanpee@stad.gent

Bevoegd

Betrokken