Een succesvol jaar voor Gentse musea, open monumenten en historische huizen

© Corlazzoli

Alle musea, open monumenten en historische huizen in Gent mochten vorig jaar samen 2.808.660 bezoekers verwelkomen. Daarmee verbreken ze alle records. Ter vergelijking: in 2017 waren er 2.583.786 bezoekers.

In 2018 kregen 8 Gentse musea en de Sint-Pietersabdij een totaal van 672.316 bezoekers over de vloer. De bezoekerscijfers zijn sterk afhankelijk van de tijdelijke tentoonstellingen. Maar ook tijdelijke sluitingen naar aanleiding van vernieuwingswerken of de opbouw van nieuwe tentoonstellingen hebben hun invloed. 

Het Museum voor Schone Kunsten  is de grootste stijger met 102.850 bezoekers. Dat is een stijging van maar liefst 13.804 bezoekers ten opzichte van 2017. Het aantal bezoekers voor de vaste collectie van het museum stijgt sinds enkele jaren gestaag en de tentoonstelling ‘De dames van de barok’ gooide hoge ogen. Deze najaarstentoonstelling liet duizenden bezoekers kennismaken met de stoutmoedige vrouwelijke schilders uit de Italiaanse renaissance en barok.

Het S.M.A.K. kent met 102.346 bezoekers een lichte stijging in vergelijking met het voorbije jaar en tekent een recordaantal bezoeken met gids op.

Het voormalige MIAT werd omgedoopt tot het Industriemuseum en opende de deuren met een heus Industriefestival, goed voor 2.669 tevreden bezoekers. Ter voorbereiding was de hoofdtentoonstelling sinds de zomer van 2016 gesloten. Toch eindigt het museum met 42.324 bezoekers ten opzichte van 41.988 bezoekers in 2017.

Ook in het Huis van Alijn kon de vernieuwde hoofdtentoonstelling in 2018 op heel wat bezoekers rekenen. Zij klokken af op 75.774.

Het Design Museum Gent doet het eveneens goed. Het museum ontving 90.278 bezoekers. Dat is flink boven het gemiddelde van 75.000 bezoekers de afgelopen jaren.

Voor het STAM was 2018 een rijkgevuld en divers jaar: er waren tentoonstellingen, met onderwerpen gaande van de universiteit tot misdaad en ook de randprogramma’s met historische, stedenbouwkundige en maatschappelijke invalshoeken zorgden voor een mooi eindresultaat van 63.035  bezoekers.

Het S.M.A.K. kreeg het afgelopen jaar 102.346 bezoekers over de vloer, een lichte stijging ten opzichte van 2017. Ook het record van het aantal groepsbezoeken met gids werd opnieuw gebroken: van 945 in 2017 naar 973 in 2018.  De tentoonstelling ‘Gerhard Richter | About Painting’ werd alvast heel erg gesmaakt en sloot uiteindelijk af met 89.173 bezoekers. Januari en februari 2018 kenden een hoogtepunt met 33.737 bezoeken. Het programma was zeer divers en de bezoekers konden kennismaken met werk van de Iraakse kunstenaar Hiwa K, de Zweedse Nina Canell en de Franse Guillaume Leblon. Tijdens de zomer werd de Belgische kunstenaar Leo Copers gevierd met zijn vijftigjarige carrière. In september 2018 startte de overzichtstentoonstelling van Raoul De Keyser, die tot nu toe 43.569 bezoekers op de been bracht. Tot slot deed het museum ook een interventie in de stad, waarbij kunstenaar Kris Martin een klokslag luidde voor elke Gentenaar.   

Ook het Design Museum Gent doet het goed. Het museum ontving 90.278 bezoekers. Dat is flink boven het gemiddelde van 75.000 bezoekers de afgelopen jaren.  De eerste drie maanden van 2018 stond het museum nog helemaal in het teken van ‘Hello, Robot’, dat alle records brak. Het voorjaar werd aangevuld met de installatie ‘LeveL’ in het kader van het Lichtfestival en de expo ‘Poème Brut’, waarin de hernieuwde interesse van designers in ambachten en makers centraal stond. In mei opende de eerste solotentoonstelling van de Nederlandse designer Maarten Baas en de langverwachte nieuwe vaste collectie ‘Object Stories’, waarin je zelf het designparcours kiest dat je het meest interesseert. Het najaar bracht ‘Fibre-Fixed’, dat toont wat sterke én lichte composietmaterialen kunnen betekenen voor de maatschappij, de gratis te bezichtigen tentoonstelling ‘vol+maakt’ en de ‘Hommage(s)’ van Frans Van Praet. 

Het vernieuwde Industriemuseum opende met succes de deuren. Eind september 2018 werd het voormalige MIAT omgedoopt tot Industriemuseum, met een gloednieuwe hoofdtentoonstelling over mensen en machines. Het Industriemuseum opende de deuren met een heus Industriefestival, een bruisend openingsweekend, goed voor 2.669 tevreden bezoekers, onder wie heel wat gezinnen met kinderen.

Ter voorbereiding van deze vernieuwing was de hoofdtentoonstelling sinds de zomer van 2016 tot eind september 2018 gesloten. Het Industriemuseum blijft stabiel in zijn publieksbereik in 2018, met 42.324 bezoekers ten opzichte van 41.988 bezoekers in 2017.

Het Huis van Alijn klokt af op 75.774 bezoekers. De vernieuwde hoofdtentoonstelling, die eind 2017 opende, kon in 2018 op veel bezoekers rekenen. Tradities, rituelen en gewoontes blijven de aandachtspunten van het nieuwe Huis van Alijn. Voor het eerst werden de tijdelijke expo's 'Gentse Feesten' en 'Rook' in nieuwe, grotere ruimtes ingericht. Zo kan het museum de bezoekers een comfortabelere museumbeleving garanderen. De museumzoektochten in iedere schoolvakantie en de vele activiteiten voor gezinnen zijn ook dit jaar echte voltreffers. Daarnaast blijven de voorstellingen van Pierke en de activiteiten tijdens de Gentse en Patersholfeesten een succes.  

Het STAM telde 63.035 bezoekers in 2018. Het afgelopen jaar was rijkgevuld in het STAM. ‘Stad en Universiteit. Sinds 1817’, de expo  naar aanleiding van de 200e verjaardag van de Gentse universiteit, liep nog tot en met 27 maart. De randprogramma’s bij de expo, met zowel een focus op stedenbouw en architectuur als op geschiedenis, waren een schot in de roos.  Twee Gentenaars toonden hun verzameling in ‘De kubieke meter’. De buitenexpo ’18 in 18’ met foto’s van Isabel Pousset zorgde vanaf juni voor een extra troef op de Bijlokesite (bezoekers werden niet geteld en dus ook niet opgenomen in de bezoekerscijfers). Via onder andere een take away-tentoonstelling op verplaatsing verzamelde het STAM in oktober en november verhalen over de buurt rond het Neuseplein. Het STAM kent via stamgent.be ook digitale bezoekers: zij raadplegen onder meer de collectie online en bezoeken de digi-expo’s. 21.905 mensen bezochten in 2018 een van deze digi-expo’s.  Het STAM wordt ook steeds vaker gebruikt voor evenementen en zaalverhuur. 2018 was goed voor 20 procent meer activiteiten en 40 procent meer deelnemers ten opzichte van 2017. 

In 2018 mocht het Museum voor Schone Kunsten Gent (MSK) 102.850 bezoekers verwelkomen. Het aantal bezoekers voor de vaste collectie van het museum stijgt sinds enkele jaren gestaag en ook de vernieuwde collectiepresentatie ‘Van Bosch tot Tuymans: een vitaal verhaal’ die in het najaar van 2017 is voorgesteld, wordt duidelijk gesmaakt. Het publieksaanbod werd de afgelopen jaren daarbij sterk uitgebreid, met een extra focus op het aanbod voor specifieke doelgroepen. In dit verband organiseerde het MSK in 2018 maandelijks rondleidingen voor mensen met dementie, voor blinden en voor slechtzienden. Het aantal instaprondleidingen werd ook verhoogd en het museum startte met een jongerenwerking, ‘Schoon Volk!’. Ook de tijdelijke tentoonstellingen waarin oude en moderne kunst werden belicht, deden het goed in 2018. ‘Medardo Rosso. Pionier van de moderne sculptuur’ werd in de binnen- en buitenlandse pers lovend onthaald. De presentatie ‘Gaspar de Crayer en Gent. Onlosmakelijk verbonden’ die in samenwerking met het Musée de Flandre in Cassel (Frankrijk) werd gebracht, leidde tijdens de zomermaanden tot een hernieuwde belangstelling voor deze 17de-eeuwse kunstenaar en zijn nalatenschap in onze stad. Maar het is vooral de najaarstentoonstelling ‘De dames van de barok’ die hoge ogen gooit en duizenden bezoekers laat kennismaken met deze stoutmoedige vrouwelijke schilders uit de Italiaanse renaissance en barok.

Museum Dr. Guislain kon dit jaar met 75.331 bezoekers weer op een stijging van de bezoekerscijfers rekenen. Tijdens het voorjaar was de tentoonstelling 'Angst' nog te zien, die zowel bij publiek als bij de pers op veel aandacht kon rekenen. Tijdens de zomermaanden toonde het museum een selectie uit de Galerie Atelier Herenplaats uit Rotterdam en het Kunsthuis Yellow Art in Geel. Ook de greep uit de resultaten van de kunstenaarsresidenties in psychiatrische ziekenhuizen in Utrecht en New York werd zeer gesmaakt. Het najaar stond in het teken van de tentoonstelling 'Prikkels. Tussen pijn en passie', die een mooie start nam en nog tot 26 mei 2019 loopt.  Het is een vruchtbare samenwerking met Kopergietery, de Gezinsbond, het Kinderrechtencommissariaat, Jongerenwelzijn en Mediawijs. Momenteel wordt er volop gewerkt aan de nieuwe presentatie van de permanente tentoonstelling, die in oktober 2019 geopend zal worden en waaraan heel wat publieksactiviteiten zullen worden gekoppeld.

Vorig jaar liet De wereld van Kina, het natuurmuseum voor kinderen en jongeren, nog een groei van 18% optekenen (53.869 bezoekers). In 2018 werd die groei bevestigd. 54.675 bezoekers bezochten de twee locaties van het museum: De wereld van Kina: het Huis op het Sint-Pietersplein en De wereld van Kina: de Tuin in het Berouw. Hoewel De wereld van Kina voor veel klassen een vaste schooluitstap blijft, stijgt vooral het aandeel bezoeken in gezinsverband. Met activiteiten, workshops en tijdelijke tentoonstellingen biedt het museum hierop een antwoord. Zo vonden vele bezoekers dit jaar de weg naar de tijdelijke tentoonstelling ‘Fungal Futures 03’. Deze expo over het gebruik van zwammen als materiaal, op het snijpunt van design en wetenschap, daagde de bezoeker uit om na te denken over de (duurzame) materialen van de toekomst. Van mei tot november waren in het museum duurzame materialen en toepassingen met mycelium (de zwamdraden van een paddenstoel) te zien. Rond de expo werd een programma uitgewerkt met workshops, lezingen, een ontwerpwedstrijd en studiedagen. Vanaf juni konden beginnende lezers dan weer terecht in de museumtuin van De wereld van Kina: de Tuin voor het voorleespad ‘Vos en Haas en de seizoenen’.

Het cultuur-toeristisch product van Historische Huizen Gent kon het voorbije jaar in totaal 637.678 bezoekers aantrekken.  

Op nummer één staat uiteraard het Gravensteen met voor 2018 het recordcijfer van 387.284, een stijging van 12% tegenover vorig jaar. De nieuwe Comedy Tour (in vijf talen) van Wouter Deprez, gelanceerd in september, wekte veel belangstelling en wordt zeer positief onthaald. De vijfde editie van het Winterwonderkasteel stond dit jaar in het teken van de Vikings en haalde met nagenoeg 38.000 bezoekers het hoogste aantal ooit.

De Sint-Pietersabdij blijft een vaste waarde als tentoonstellingshuis en ontmoetingsplek. De cijfers hangen vooral samen met het publiekspotentieel van de diverse tentoonstellingen en schommelen ook navenant. Het voorbije jaar kreeg de abdij 65.703 bezoekers over de vloer. In de zomer lokte de Cubaanse fotografietentoonstelling ‘Korda, Beauty and Revolution’  6.409 bezoekers. De expo 'Lang leve de Muziek, 60 jaar liedjes uit de Lage Landen’ startte in oktober en was in de laatste maanden van 2018 goed voor 16.159 bezoekers. Nu al blijkt dat deze grote muziektentoonstelling, die nog tot in juni 2019 loopt, sowieso een publiekslieveling is. De tentoonstelling in samenwerking met de UGent, ‘In de Ban van de Tijd’, die reeds gestart was in 2017 en tot april 2018 bleef lopen, bekoorde in totaal 8.668 bezoekers, van wie 3.817 in 2018. Het geeft aan dat Historische Huizen Gent ook met een behoorlijk academisch thema een toegankelijke en interessante tentoonstelling kan maken.

Het belfort kent een gelijkaardige groei en klopt af op 148.565 bezoekers. De twee topmonumenten surfen uiteraard mee op het succes van Gent als florerende toeristische bestemming en de groei van toerisme wereldwijd.

Hotel d’Hane Steenhuyse, een van de twee stadspaleizen van Historische Huizen Gent, charmeerde met de hulp van enthousiaste vrijwilligers een erg uiteenlopend publiek. Pas sinds april en enkel op vrijdag-, zaterdag- en zondagnamiddagen wordt het stadspaleis. opengesteld voor vrij bezoek. Toch vonden reeds 26.000 toeristen, shoppers én Gentenaars de weg naar deze verborgen ‘parel van de Veldstraat’.

De uitermate sfeervolle site van de Sint-Baafsabdij, open van april tot november op vrijdag-, zaterdag- en zondagnamiddag, ontving 10.706 bezoekers.

Ook de monumentale kerken Sint-Baafskathedraal en Sint-Niklaaskerk zagen een recordaantal bezoeken in 2018. In de Sint-Baafskathedraal waren er voor het eerst meer dan een miljoen bezoeken, 1.026.769 om precies te zijn. Dat is 93.428 meer dan in 2017 of een stijging met 10%.

In de Sint-Niklaaskerk waren er 386.449 bezoeken, 51.341 meer of een stijging met 15,3%. Alleen het Lam Gods kende een lichte daling. Met 161.377 bezoeken is er een daling met 0,9% of -1.460 tegenover 162.837 in 2017.

Met deze indrukwekkende cijfers zijn de Gentse musea, monumentale kerken, open monumenten en Historische Huizen sterkhouders van kunsten en erfgoed.

Contact

• Lien Puttemans, AGB Kunsten en Design (voor de musea), gsm 0498 40 20 61, e-mail lien.puttemans@stad.gent

• Patty Delanghe (Historische Huizen), tel. 09 266 85 24, Patty.Delanghe@stad.gent

Bevoegd