Gentse luchtkwaliteit verbetert, maar inspanningen blijven noodzakelijk

De luchtkwaliteit in Gent is de laatste jaren sterk verbeterd. Ook in 2019 bleef die positieve trend zich aftekenen. Dat blijkt uit het jaarrapport van de luchtkwaliteit in de Gentse agglomeratie en kanaalzone van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) voor 2019. Maar de luchtkwaliteit kan en moet nog beter. Daarom zet de Gentse beleidsnota lucht en geluid verder maximaal in op de gezondheid van de Gentenaars.

De afgelopen jaren is de luchtkwaliteit in Gent verbeterd. Sinds 2012 haalt de stad in alle Gentse meetstations de Europese grenswaarden voor stikstofdioxide en fijn stof, en de luchtkwaliteit verbeterde verder jaar na jaar. Dit blijkt ook uit het meest recente jaarrapport van de VMM, dat de cijfers bundelt voor de concentratie fijn stof, stikstofdioxide en roet – drie belangrijke luchtvervuilende stoffen – voor het jaar 2019. Hoewel dit positief is, blijven inspanningen noodzakelijk in het belang van de gezondheid.

De Europese jaargrenswaarde (40 µg/m³) en de jaaradvieswaarde van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) (eveneens 40 µg/m³) voor stikstofdioxide (NO2) worden in Gent al langer gerespecteerd op de vaste meetstations. Maar de laatste jaren werden er wel nog lokale overschrijdingen vastgesteld met behulp van passieve samplers. Die hoge concentraties bevinden zich doorgaans langs drukke verkeersassen of in smalle straten met aaneengesloten bebouwing, waar de luchtvervuiling langer blijft hangen. Toch zien we een positieve trend: in 2017 werd de grenswaarde op zeven locaties overschreden, in 2019 was dit op slechts 1 locatie het geval. Ook de jaargemiddelden lagen in 2019  15 % lager dan in 2017. Uiteraard moeten we afwachten of deze trend zich de komende jaren verderzet (ook meteorologische omstandigheden kunnen een rol spelen).

Zwarte koolstof is een maat voor de roetconcentratie in de lucht. De hoogste concentraties werden gemeten op de meetplaats in de Lange Violettestraat. Toch zijn sinds de start van de roetmetingen in Gent in 2012 de jaargemiddelden met 36 tot 44 % gedaald. Hoewel dit een positieve tendens is, blijft het van groot belang om de uitstoot ervan zo laag mogelijk te houden. Voor roet is er namelijk geen veilige grenswaarde, omdat dit het onderdeel van fijn stof is dat het meest schadelijk is voor de gezondheid. Dieselroet, of roetdeeltjes die dieselvoertuigen uitstoten, werd bovendien officieel als kankerverwekkend geclassificeerd.

De jaargemiddelden voor fijn stof in Gent (zowel voor PM10 of deeltjes kleiner dan 10 micrometer als voor PM2,5 of deeltjes kleiner dan 2,5 micrometer) zijn op bijna alle meetplaatsen licht gedaald in vergelijking met 2018. Hoewel de EU-grenswaarden al langer worden gerespecteerd, blijven de strengere WGO-advieswaarden voorlopig buiten bereik.

De beleidsnota lucht en geluid sluit aan op de belangrijkste bevindingen van de VMM. De voorbije jaren heeft de Stad ingezet op minder auto’s en op het verduurzamen van de modal split. Ook maatregelen zoals het circulatieplan en het consequent ondersteunen van duurzame mobiliteit hebben hun vruchten afgeworpen. Toch volstaan die inspanningen niet om alle huidige en toekomstige luchtkwaliteitsknelpunten weg te werken. De Stad engageert zich dan ook om verder werk te maken van propere lucht, in het belang van ieders gezondheid.

• In de Gentse agglomeratie wordt fijn stof en roet voornamelijk uitgestoten door verkeer en huishoudelijke houtverbranding. Daarom mikt de Stad onder andere op een dieselvrije stadsvloot tegen het einde van deze legislatuur en tegen 2030 op een compleet elektrische stadsvloot, de LEZ, engageert ze zich om duurzame mobiliteit verder te ondersteunen en pleit ze voor extra promotie voor elektrische nichevloten zoals taxi’s, openbaar vervoer en deelvoertuigen. Bij smogdagen ondersteunt de Stad het stookadvies van de VMM, en bij evenementen op openbaar domein wordt houtverbranding als verwarmingsbron afgeraden. Daarnaast is Gent betrokken bij de Green Deal huishoudelijke houtverwarming, die de impact van o.a. houtkachels op de luchtkwaliteit wil verminderen.

• In de Gentse kanaalzone is de industriële sector de grootste vervuilingsbron.  In die sector is de Stad grotendeels afhankelijk van het Vlaams niveau. Toch kan de stad wegen op het Vlaams beleid via adviesverlening (klasse 1 bedrijven). Daarnaast kan de Stad bedrijven met luchtverontreinigende activiteiten doorlichten (klasse 2 en klasse 3 bedrijven).

• Bekijk het jaarrapport van van de luchtkwaliteit in de Gentse agglomeratie en kanaalzone van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) voor 2019 vanaf maandagavond 19 oktober (22 uur) op de website van de VMM.

• De beleidsnota lucht en geluid 2020-2025 zal de komende dagen gepubliceerd worden op de website van de Stad Gent.

• Dirk Bogaert, kabinet schepen Heyse, gsm 0499 86 53 10, e-mail dirk.bogaert@stad.gent

• Heijke Rombaut, projectcoördinator luchtkwaliteit en omgevingslawaai Dienst Milieu en Klimaat, 09 268 21 42, e-mail heijke.rombaut@stad.gent

Bevoegd